Yuzuklerin Efendisi / Turkiye LOTR / Turkey

issemerkuth göndermiş "
Anarion benim de uzun süredir üzerine kafa yorduğum bir konu üzerine çok ilginç detaylar vermiş ve ben de tespit ettiğim birtakım alegorik motifleri sizlerle paylaşmak istiyorum... Ancak bu konuya girmeden önce birtakım gerçekleri de mantıklı bir şekilde izah etmek istiyorum....

Öncelikle her yazar ister istemez içinde yaşadığı toplumun değer yargılarına ve de efsanelerine karşı kayıtsız kalamaz... Çünkü bu olgular bir insanın daha çocukluktan itibaren bilinçaltına yerleşir ve her insanın kişiliğinin oluşmasında büyük bir rol oynar... Bana göre her insanın bir gen haritası olduğu gibi, toplumların bir gen haritası olduğu gibi kültürlerinde bir gen haritası vardır. Eğer bir kültürü oluşturan temel genetik her toplumda aynı olsaydı biz bugün farklı kültürlerden bahsetmiyor olurduk... Dolayısıyla Tolkien de bir edebiyat profesörü olmasından ötürü kendi toplumunun kültürel genetiğine hakim bir insandır ve ayrıca Avrupa Medeniyetini oluşturan temel kültürel genetiğe bir başka deyişle Avrupa mitolojisine, tarihine ve geleneklerine hakimdir. Hatta Kafkas kültürünü de hazmetmiş olduğu ortadadır... Çünkü Avrupalılar her zaman Kafkas kültürünü sahiplenme çabası içindedirler...Elbette ben Tolkien de aynı düşünceye sahiptir demiyorum.. Avrupalıların kendi oluşturdukları bilimsel kurallar ve bilimin her dalındaki veriler ve belgeler onları yalancı çıkarmakta ve şimdilik Avrupalıların Kafkasya üzerine olan tamahkârlığına bir set çekmektedir....

Dolayısıyla hem kendi kültürüne hem de Avrupa Medeniyetine bu kadar hakim bir insanın alegorik motifler kullanmaması işten bile değildir. Bu durmu şöyle örneklendirebiliriz... Eğer bizler de kalkıp fantastik bir roman yazmaya kalkışırsak başvuracağımız en temel kaynak kendi kültürümüz olacak ve kendi tarihimizden birkaç sayfa araya karıştıracağız... İster bilinçli ister istem dışı bu mutlaka olacaktır... Mesela bir savaş sahnesi canlandıracağımız zaman ister istemez tarihe "kurt kapanı " olarak geçen ve atalarımızın asırlar boyunca kullandığı savaş taktiğini kullanacağız... Ya da tasvir ettiğimiz büyük bir zaferi Çanakkale Savaşı'na veya 'Büyük Taarruz'a benzeteceğiz... Komutan olaraksa Atatürk'ten veya Fath'ten veya Kürşad'dan ya da Attila'dan ister istemez esinleneceğiz... Bu olağan bir durumdur ve bu noktada Tolkien'in alegoriden nefret etmesi ve bunu dile getirmesi önemli olmadığı gibi onun alegori kullanmadığını da göstermez....

Şimdi gelelim asıl mevzumuza... Tolkien Yüzüklerin Efendisi adlı kitabı boyunca Doğu Dünyası ile Batı Dünyası arasında binlerce yıldır süregelen hakimiyet mücadelesini ve medeniyet çatışmasını anlatmaktadır bana kalırsa... Dikkat ederseniz roman boyunca her türlü olumsuzluk "Doğu" ile özdeşleştirilmiştir... Neden mi? Bana kalırsa nedeni gayet basit. "Rönesans" ve onu takip eden "Keşif Çağı" boyunca devam eden ve en sonunda "Sanayi Devrimi" ile birlikte gücünün zirvesine çıkan Avrupa, bu döneme kadar "Doğu Medeniyeti" ile rekabet edememiştir. Tüm geriliğine ve zayıflığına rağmen "Osmanlı" adı onu hep korkutmuştur. Çünkü daha tarihin erken çağlarından itibaren amansız Türk, Pers ve Arap akınları Avrupa'ya rahat bir nefes aldırmamıştır. Ancak Türklerin Selçuklu imaparatorluğu ve onun devamı olarak görülebilecek Osmanlı İmaparatorluğu zamanında inisyatif tamamen ellerine almaları ve bütün bir "Doğu Dünyası"nın yegâne temsilcisi olamalrı önemli bir detaydır..

Avrupa kültüründe "Doğu Dünyası"na ait imgeleri kötüleme, aşağılama eğilimi vardır. Meselâ, ejder Türkler, Çinliler, Hindular için son derece kutsal bir varlıktır ancak Avrupa'da lanetlenmiş kötü bir yaratıktır. Aynı şekilde bozkurt Asya toplumları, özellikle Türkler için, son derece kutsaldır fakat Avrupa'da yine tam tersidir. Tolkien'in eserlerinde de bunu açık ve net bir şekilde görmekteyiz. hatta yine Asya toplumları için kutsal sayılan örümcek de bu kötülemeden nasibni almaktadır.

Ayrıca, senaryosunun tüm orijinalliğine rağmen karakterler orijinal değilidr ve Avrupa mitolojisinden alınmadır. Elfler perilerden esinlenilmiştir; Cüceler zaten Avrupa Mitolojisi'nden olduğu gibi alınmıştır; Hobbitler Britanya efsanelerindeki "Yeşil Cüce Cin"lerden ve yaşam tarzı olarak büyük oranda İngilizlerden esinlenilmiştir diyebiliriz; Entler bildiğimiz şekliyle olmasa bile Avrupa mitlerinde sıkça karşımıza çıkan konuşan, yürüyen ağaçlardan esinlenilmiş olabilir; Büyücülerse zaten her kültürde mevcuttur...

Güç Yüzüklerine gelince zaten bu motifin de Nibelungen Destanı'nda mevcut olduğunu biliyoruz...Yalnız Tolkien Avrupa'nın gerçekleştirdiği tüm vahşeti de Doğu Dünyası'na mâl etmekten kaçınmadığını görmekteyiz... Bu da gayet doğaldır...Hatırlayın Avrupalılar nasıl korkuturdu çocuklarını "Uslu dur yoksa seni Türklere veririm!"... Dolayısıyla her kötülüğün altında yalnızca Doğu Dünyası olabilir....

Bence kitaptaki en kilit ifadelerden biri şudur : "Sauron Orta Dünya'daki tüm yaşamlar üzerinde tasarruf sahibi olmak istiyordu"..

Ve yine çağlar boyunca hep Doğu'dan gelen amansız Türk akınlarını ve Mopol Baskını'nı hatırlayın ve Türklerin tüm destanlarına işlemiş olan, ve Osmanlı 'nın kuruluş felsefesi olan "Dünyaya nizam verme amacı" nı hatırlayın... Moğollar çok kısa bir süre Türklerse en az 1500 yıl gibi uzunca bir süre avrupa'ya egemen olmuşlardı... Hunlar, Avarlar, Macarlar, Peçenekler, Bulgarlar, Oguzlar, Kumanlar, Kıpçaklar, Hazarlar, Osmanlılar vs... Avrupa'yı hep kendi kontrolerinde ve egemnliklerinde tutmuşlardı.... Neden bütün bunları uzun uzadıya yazdığıma gelince Avrupa'nın bilinçaltını biraz olsun deşmek niyetindeyim...

Ben burada Anarion'un yazdıklarını tekrarlamayacağım merak eden arkadaşlar "Yine Başa Döndük II (Tesadüfler!)" adlı yazıya bakabilirler...

Karakterlerle devam ediyoruz....

Meselâ "Goblin" ler "çekik gözlü, esmer ve çirkin" yaratıklardır. Guyabaniye benzerler. Alın size tipik bir Asyalı tipi... Asya'nın neresine giderseniz gidin baskın insan tipi bu şekildedir. Ancak Türkler antropolojik ve genetik yapılarıyla biraz farklıdırlar fakat, Avrupa'nın nazarında diğer Asya toplumlarından pek de farklı değillerdir. Avrupa'ya gidin ve hele hele sarşın, renkli bir tipiniz varsa "Ben Türküm" dediğinizde Avrupalıların hayret dolu bakışlarını izleyin... Hatta Asya'da bile aynı hayret dolu bakışlarla karşılaşacaksınız... Çünkü Avrupa'nın gözünde Türkler, Asyalı bir toplumuzdur ve bir Rus yahut başka bir Hind- Avrupa kökenli toplumdan olmadığınız sürece de "çekik gözlü, esmer ve ablak suratlısınız"dır... Nereden mi biliyorum? Bu sözleri çok duydum Avrupalılardan....

"Ork"lara gelince, Avrupa'da Türk kültürnün etkisinde kalarak zamanla hem din değiştirmiş hem de din değiştirmekle kalmamış alenen Türkleşmiş toplumları düşünebiliriz... meselâ Boşnaklar, Arnavutlar... Sırf kültürel yapıları yüzünden 1992 yılında Bosna'da Sırpların nasıl bir etnik temizliğe giriştiklerini hatırlamanız kâfidir...

Şimdi haklı olarak "Kardeşim neden hep Türklerden bahsediyorsun! Tolkien'in ne alıp veremediği olabilir Türklerle?" diyeceksiniz ben de bir Tolkien ifadesiyle size cevap vereceğim... Boromir şöyle diyordu "Sauron'un bütün nefreti bizim üzerimizde toplanmıştır" yani "Avrupa'yı derinden sarstığımız için Avrupa'nın bütün nefreti Türkler üzerinde toplanmıştır." Söz konusu olan Türkiye ise, bütün kavgaları bir kenara atıp nasıl birleştiklerine bir bakın. Ne demişler "Düşamnımın düşmanı dostumdur". Bu psikolojinin eserlere yansımaması düşünülemez!

Ayrıca bilimin temel kuralı "Hiçbir şey yoktan var, vardan yok olamaz". Yani Tolkien somut birtakım dayanakları olmadan Orta Dünya'yı kurgulayamazdı. Anarion coğrafyayala ilgili çok güzel tespitlerde bulunmuş. içimde gidip oaraları görme arzusu uyandırdı. Şimdilik sadece fotoğraflarla yetinyorum...

Elfçe her ne kadar Fince ve Gaelik dilinden esinlenilmiş olsa da, Dünyadaki tüm dillerin anası oduğu fikri bana "Latince" yi çağrıştırıyor... Bilindiği gibi Latince tüm avrupa dillerinin anası gibidir. Son yıllarda ise "İbranice"nin tüm dillerin anası olduğu fikri hakim fakat Asyalı bir kökeni olduğu için ve Avrupa İbranileri, Türkleri sevdiği kadar bile sevmediği için taraftar bulmuyor bu tez... Fakat öyle olsa bile bizzat Tevrat "Babil Kulesi"nin anlatıldığı bölümde yalanlıyor ve desteksiz bırakıyor bu tezi. Çünkü Tevrat'a göre bütün dillerin anası "Sumerce"dir... Avrupa ise Hind - Avrupa dillerinin hiçbiriyle Sumer tabletlerini çözemediği için vazgeçmiştir sahiplenmekten Sumerce'yi ve de "Kayıp dil" olarak ilan etmiştir...

Yeri gelmişken Elfçe Latincenin, Westron ise İngilizcenin yerini tutuyor... tolkien2in yaşadığı dönemde Fransızcanın yerini İngilizce almaya başlaıştı evrensel dil olarak... Bugün geldiğimiz nokta ise ortadadır.... Rohanlıların konuştuğu dil ise sert karakteri itibariyle Almancaya, Numenor dili ise Fransızcaya yakın duruyor bence... Almanlarla Fransızlar Alsas Loren bölgesi aralarında düşmanlık doğuruncaya kadar ittifak halinde yaşayan iki toplumdu....

Melkor, bana Attila'yı çağrıştırıyor... nibelungen destanı'nda Etzel olarak geçer ve Avrupa'daki nâmı "Tanrının Kırbacı"dır. Yalnız burada "Yüzük" ile Attila'ya üst üüste zaferler kazandırdığına inanılan "Mars'ın Kılıcı" yer değiştirmiştir... Anduril ise "Excalibur"a ince bir atıf olabilir... Onun hizmetkârı Sauron ise Fatih sultan Mehmet'e benziyor... Çünkü Fatih de tam İtalya'nın fethine giriştiği anda ansızın ölmüştü ve Vatikan Fatih'in ölümünü sevinçle karşılayarak günlerce bayram etmişti...

Umbar Korsanları ise Barbaros hayrettin Paşa'nın avrupa'ya göz açtırmayan donanmasını hatırlatıyor. Avrupalıların preveze'yi unuttuklarını hiç zannetmiyorum....

Gandalf ile de Büyücü Merlin'e bir atıf var bence. Merlin de Kral Arthur'a her konuda yardımcı oluyor ve de Camelot'un idaresinde ona yardımcı oluyordu...

Ayrıca az önce bahsettiğim gibi Tolkien Avrupa'nın birtakım olumsuz özelliklerini Doğu Dünyası'na mâl etmekten kaçınmamıştır. Tolkien "Sanayi Devrimi"nin tüm olumsuzluklarını Doğu'ya aktarmıştır.Yıkım, doğanın tahribi hep "sanayi Devrimi" ile birlikte hız kazanmış ve Varupa Dünya'yı cehenneme çevirmiştir ve çevirmeye de devam etmektedir. Anacak bu olumsuzluklar Saruman!la çok güzel bir şekilde sembolize edilmiştir... Hatta dikkat edin Miğfer Dibi'nde Saruman patlayıcı da kullanmıştı... Barutu keşfeden çinlilerdir, ateşli silahlar da ilk defa kullanansa Türklerdir... İstanbul'u fethini mümkün kılan da Fatih'in döktürmüş olan muazzam toplardır... Ayrıca Minas Tirith'in Cümle Kapısı'nı yıkan şahmerdanın başlığı da kurt şeklindeydi... Dünyanın neresine giderseniz gidin Türklerle münasebeti olan her topluma "bozkurt" dediğiniz de hemen Türkler gelecektir akıllarına....

Ayrıca Avrupa ile Osmanlı arasındaki en büyük doğal sınır Avrupa'yı bir baştan bir başa kat eden Tuna'dır... Tıpkı Ulu Anduin'in iyilerle kötüleri ayırması gibi....

Atlantis efsanesinin Tolkien tarafından çok sevildiği anlaşılmaktadır... Çünkü Tol Eressa tıpkı Atlantis gibi bilgeliğinin zirvesindeyken insaların tamahkârlığı yüzünden denizin dibine gömülmüştür.
Ancak burada Amerika'da kastediliyor olabilir...

Silmarillian ' da Valar'la ilgili bölüm bana hemen Yunan Mitolojisi'nin çağrıştırdı... Valar'ın büyük çoğunluğu Yunan tanrı ve tanrıçalarına benzemekte özellikleri bakımından....

Ancak, Tolkien Türklerden de alıntı yapmamış değil. Mesela Atçanyurtluların özelliklerine baktığınızda bunu hissedebiliyorsunuz... Dünya'da atla tek vücut olmuş tek bir toplum vardır o da Türklerdir... Atı ilk evcilleştiren dahası At Külrünü avrupa'ya taşıyan Türklerdir.... Hatta Avrupalıların attila'yı bir tanrı olark görmesinin altında yatan sebep biraz da ilk olarak Attila'yı at üstünde görmelerinden kaynaklanmaktadır.... Ancak sert karakterleri Gotları da çağrıştırmakta... Burada da ince bir detay var ki Gotların Hunlarla birlikte uzun süre yaşamaları ve onlara Runik lafabeyi öğretmiş olmalarıdr... Çünkü Göktürk Yazıtları Avrupa'daki yazıtlardan daha erken bir döneme tarihlenmektedir...

Ayrıca Orat Dünya'nın kavram olarak fikir babası Tolkien değildir... Türk Mitolojisinde Gök Tanrı'nın bulunduğu Gök ve Erlik Han'ın oturduğu yer altıyla birlikte insanların oturduğu "Orta Dünya"
fikri mevcuttur. Hatta Göktürk Kitabelerinde bu fikrin ifadelerini bulabilirsiniz. Ayrıca bu motif Kafkas Mitolojisinde de yer almaktadır....

Lothlorien ise Robin Hood efsanesindeki Sherwood'a çok benzemekte... İzinsiz kimsenin giremeyeceği yasak ve büyülü orman....

Gelelim Minas Morgul ve Minas Tirith'e.... Minas Tirith Roma, Minas Morgul ise İstanbuldur... Tolkien bu iki şehrin ikiz olduğunu belirtmiştir defalarca ve Avrupa için Roma da İstanbul da ikizdir. iki si de 7 tepelidir... İkisi de başkenttir... Ölümsüz topraklar yani Valinor coğrafi olarak batıya kaydırılmış Kudüs beana kalırsa...

İşte sevgili dostlar benim ilk anda aklıma gelenler bunlar.... Daha da ayrıntılı incelenecek çok şey var esasında... Benden daha dikkatli olanların katkılarını bekliyorum...Hoşçakalın....

Not: Editörden : Okumak isteyenler Anarion'un yazısına şu linkten oluşabilir. http://www.yuzuklerinefendisi.com/article.php?sid=1411"